EL DOKUMACILIĞININ TARİHÇESİ
Dokumacılığın yöreye kafkaslardan göçettiği bilinen insanlar tarafından getirilmiş olduğu sanılıyor। 16. Asırdan 19. Asırın ortasına kadar mekiği el ile atılan tezgahlarda dokuma yapılmış ve mamül madde olarak yalnız düz beyaz bezler dokunmuştur. 19. Asrın ortasından itibaren desenli alacalar dokunmaya başlamış 1870 senesinden sonra dış elbiselikler dokunmuştur.
El Dokumacılığında Has boya olarak kullanılan maddeler Kan, ot kökü, zeytinyağı, sirkenotu ( Mahalli ismi ) ve keçi karnından çıkarılan bir maya ile kırmızı ve şarabi boyalar yapılmakta iken 1880 senelerine doğru Avrupan Alizar, Şarabi, Sarı, Yeşil, Siyah, Çivit has boyaları 1910 senesine kadar kullanılmış, bundan sonra gene Avrupadan, solan boyalar ucuz fiyatla alındığı için has boyalar terk edilmiştir। El Dokumacılığı, rekabet karşısında ancak böyle ucuz maddeler kullanmak mecburiyetinde kalmıştır। Tabii bu zamanda kullanılan iplik elde bükülmekte idi। Bu ipliğe mahalli olarak ham ipliği denir. Mekiği el ile atılan tezgahlar 1940 senesine kadar devam etti. Bu tarihten sonra Elektrik ile çalışan yarı otomatik tezgahların kullanılmaya başlanması ile birlikte El Dokuma tezgahları unutulmaya yüz tutmuştur.
İnsanların teknolojiye doymaları, geriye dönüş ve geçmişe özlem duygusuyla Atadan dededen kalma yöntemlerle bir kaç kişinin girişimleri ile El Dokumaları son 5 yılda yaygınlaştırılmıştır। El Dokuma ürünlerinde herhangi bir baskı yöntemi kullanılmıyor. Desen tamamen dokuma ile veriliyor. Kimya bilimi ile ilgili olmayan bir eğitimi olmayan bu insanlar doğal boyalarla çalışıyorlar.El dokuma tezgahlarının seslerinin hiç kesilmediği beldemizde her ev doğal bir atölye niteliğindedir.
Dokumanın ham maddesini pamuk ipliği oluşturmaktadır। Pamuk ipliğinin dokumaya dönüştürülmesi için bir çok evreleri vardır. Bunlar sırasıyla:
·Pamuk ipliğinin temini
·İpliğin dövülmesi (İplik önce çile makinalarında kelep haline getirilir, kelepler birbirlerine zincir şeklinde bağlanıp küçük havuzlarda (ahar) ıslanır। Sonra tokmakla düzgün ve pürüzsüz büyük bir taş üzerinde dövülür (tokmaklanır). Dövme süresi ortalama bir paket (20 kelep) iplik için 15 dakika kadardır.
·Kazserleme (İpliğin ağartılması)
·Muhtelif renk boyalarının yapılması (İpliğin boyanması)
·Haşıllama (Boyama işlemi bitince cansız iplik burada sertleştirilir, kullanıma hazır hale getirilir।)
·Kalem sarma (Haşıldan çıkan ipliğin çözgü yapılabilmesi için küçük bobinlere (kalem) sarılması gerekmektedir. Önceleri çıkrıkla yapılan bu işlem, günümüzde bobinvar denilen makinalarla yapılmaktadır.·Yapılacak dokumanın çeşidine göre ya tarak çekme yada tarak ulama denilen işlemmKızılcabölük’te dokumanın tarihi el tezgahlarına dayanmaktadır। El tezgahları mahalli ihtiyaçları karşılamak için eskiden beri kullanılan ağaçtan yapılmış tezgahlardır. Hareketlerini insan gücünden alırlar. Çerçeve hareketleri, üzerine sırayla basılan pedallarla, mekik takarak vurma hareketi ise tamamen elle sağlanır.
Dokumacılık tarihi 400 yıl öncesine kadar dayanan Kızılcabölük’te 1959 yılında kurulan büyük jeneratör tesisiyle ilk elektrikli tezgahlar çalışmaya başlamıştır। 1968 yılında normal elektrik şebekesinin hizmete verilmesiyle günümüze kadar gelen el dokumacılığı, yarı otomatik ve tam otomatik dokumacılık devam ettirilmektedir.
Dokumacılığın yöreye kafkaslardan göçettiği bilinen insanlar tarafından getirilmiş olduğu sanılıyor। 16. Asırdan 19. Asırın ortasına kadar mekiği el ile atılan tezgahlarda dokuma yapılmış ve mamül madde olarak yalnız düz beyaz bezler dokunmuştur. 19. Asrın ortasından itibaren desenli alacalar dokunmaya başlamış 1870 senesinden sonra dış elbiselikler dokunmuştur.
El Dokumacılığında Has boya olarak kullanılan maddeler Kan, ot kökü, zeytinyağı, sirkenotu ( Mahalli ismi ) ve keçi karnından çıkarılan bir maya ile kırmızı ve şarabi boyalar yapılmakta iken 1880 senelerine doğru Avrupan Alizar, Şarabi, Sarı, Yeşil, Siyah, Çivit has boyaları 1910 senesine kadar kullanılmış, bundan sonra gene Avrupadan, solan boyalar ucuz fiyatla alındığı için has boyalar terk edilmiştir। El Dokumacılığı, rekabet karşısında ancak böyle ucuz maddeler kullanmak mecburiyetinde kalmıştır। Tabii bu zamanda kullanılan iplik elde bükülmekte idi। Bu ipliğe mahalli olarak ham ipliği denir. Mekiği el ile atılan tezgahlar 1940 senesine kadar devam etti. Bu tarihten sonra Elektrik ile çalışan yarı otomatik tezgahların kullanılmaya başlanması ile birlikte El Dokuma tezgahları unutulmaya yüz tutmuştur.
İnsanların teknolojiye doymaları, geriye dönüş ve geçmişe özlem duygusuyla Atadan dededen kalma yöntemlerle bir kaç kişinin girişimleri ile El Dokumaları son 5 yılda yaygınlaştırılmıştır। El Dokuma ürünlerinde herhangi bir baskı yöntemi kullanılmıyor. Desen tamamen dokuma ile veriliyor. Kimya bilimi ile ilgili olmayan bir eğitimi olmayan bu insanlar doğal boyalarla çalışıyorlar.El dokuma tezgahlarının seslerinin hiç kesilmediği beldemizde her ev doğal bir atölye niteliğindedir.
Dokumanın ham maddesini pamuk ipliği oluşturmaktadır। Pamuk ipliğinin dokumaya dönüştürülmesi için bir çok evreleri vardır. Bunlar sırasıyla:
·Pamuk ipliğinin temini
·İpliğin dövülmesi (İplik önce çile makinalarında kelep haline getirilir, kelepler birbirlerine zincir şeklinde bağlanıp küçük havuzlarda (ahar) ıslanır। Sonra tokmakla düzgün ve pürüzsüz büyük bir taş üzerinde dövülür (tokmaklanır). Dövme süresi ortalama bir paket (20 kelep) iplik için 15 dakika kadardır.
·Kazserleme (İpliğin ağartılması)
·Muhtelif renk boyalarının yapılması (İpliğin boyanması)
·Haşıllama (Boyama işlemi bitince cansız iplik burada sertleştirilir, kullanıma hazır hale getirilir।)
·Kalem sarma (Haşıldan çıkan ipliğin çözgü yapılabilmesi için küçük bobinlere (kalem) sarılması gerekmektedir. Önceleri çıkrıkla yapılan bu işlem, günümüzde bobinvar denilen makinalarla yapılmaktadır.·Yapılacak dokumanın çeşidine göre ya tarak çekme yada tarak ulama denilen işlemmKızılcabölük’te dokumanın tarihi el tezgahlarına dayanmaktadır। El tezgahları mahalli ihtiyaçları karşılamak için eskiden beri kullanılan ağaçtan yapılmış tezgahlardır. Hareketlerini insan gücünden alırlar. Çerçeve hareketleri, üzerine sırayla basılan pedallarla, mekik takarak vurma hareketi ise tamamen elle sağlanır.
Dokumacılık tarihi 400 yıl öncesine kadar dayanan Kızılcabölük’te 1959 yılında kurulan büyük jeneratör tesisiyle ilk elektrikli tezgahlar çalışmaya başlamıştır। 1968 yılında normal elektrik şebekesinin hizmete verilmesiyle günümüze kadar gelen el dokumacılığı, yarı otomatik ve tam otomatik dokumacılık devam ettirilmektedir.
